Zespół badawczy projektu „Między sekularyzacją a reformą. Racjonalizm religijny końca XVII wieku i epoki Oświecenia” zaprasza na serię wykładów w ramach kolokwium online „Czy historia filozofii nowożytnej potrzebuje Leo Straussa?” W kolokwium wezmą udział między innymi prof. Richard Velkley (Tulane, USA), który wygłosi wykład „Leo Strauss on Early Modernity and the Destruktion of Tradition”, a także prof. Diego Lucci (Bułgaria), dr Jiři Chotaš (Czechy), dr Mateusz Janik (Polska) i dr Raphael Krut-Landau (Pennsylvania, USA).

Leo Strauss znany jest ze swojej kontrowersyjnej koncepcji interpretacji tekstów filozoficznych odwołującej się do kategorii ezoteryzmu. Zgodnie z tą teorią wielu filozofów celowo przedstawiało swoją myśl w sposób wprowadzający w błąd. Miało to dotyczyć zwłaszcza myślicieli nowożytnych, takich jak Thomas Hobbes czy Baruch Spinoza, którzy zdaniem Straussa celowo ukrywali swoje prawdziwe poglądy, aby uniknąć prześladowań i ominąć cenzurę. Jednocześnie filozofowie ci mieli realizować swój podstawowy cel polityczny, jakim było szerzenie sekularyzacji czy „krytyka religii objawionej” – bo tak radykalne oświecenie zdefiniował Strauss w swojej wczesnej książce Spinoza’s Critique of Religion.

Pomimo krytyki, z którą spotkała się Straussowska metoda „czytania między wierszami”, nadal wydaje się ona inspirować niektórych badaczy oświecenia w zakresie na przykład oceny Spinozy i Hobbesa jako filozofów zasadniczo ateistycznych (albo antyreligijnych).

Celem kolokwium jest dyskusja nad następującymi problemami:

• Czy historycy filozofii nowożytnej wciąż mogą korzystać ze Straussowskiej hermeneutyki, a jeśli tak, to w jaki sposób?
• Czy istnieją ważne powody, aby utrzymywać rozróżnienie między treścią teorii filozoficznej a sposobem, w jaki jej autor ją konceptualizował?
• Zważywszy na to, że w XVII i XVIII wieku istniały sposoby szerzenia „wywrotowych” idei (tzw. littérature clandestine), czy można w sposób uprawniony przypisywać takie idee autorom, którzy ich otwarcie nie głosili lub nawet explicite je odrzucali?
• Czy metoda „czytania między wierszami” jest w stanie adekwatnie oddać intencję autora danego tekstu, czy może raczej polega na „wczytywaniu” w jego tekst poglądów interpretatora?
• Czy zadaniem historyka idei lub historyka filozofii jest rekonstrukcja poglądów dawnych myślicieli w taki sposób, w jaki tamci przedstawiliby je sami, czy raczej powinien on rekonstruować dawne idee z perspektywy swoich czasów?
• Czy jako historycy idei i filozofii musimy rezygnować z historycznej trafności, by wykazać, że myśl danego filozofa pozostaje aktualna czy też ma znaczenie dla współczesnych odbiorców?

Szczegółowy program spotkania znajduje się pod adresem: https://www.religiousrationalism.com/event-info/does-early-modern-philosophy-need-leo-strauss. Chętnych zapraszamy do rejestracji na naszej stronie. Termin upływa 31 marca.

Plakat znajduje się TU.