Skip to main content

Web Content Display Web Content Display

Skip banner

About Epistemology Unit

Wspólną nicią badań prowadzonych w Zakładzie Epistemologii jest przywiązanie do tradycji analitycznej i stosowanie metod formalnych. Oprócz epistemologii, ważnym przedmiotem badań prowadzonych w zakładzie jest filozofia fizyki i filozofia czasu.

 

W dniach 11-13.06.2018 odbyła się konferencja Modality in Physics; więcej informacji tutaj.

W dniach 9-10.06.2017 odbyła się konferencja Modally Rich Metaphysical Landscapes; więcej informacji tutaj.

W dniach 7-8 IX 2015 odbył się czwarty warsztat polsko-węgierskiej grupy badawczej Prawdopodobieństwo, przyczynowość i determinizm; więcej informacji tutaj

W dniach 9-11 IX 2015 odbyły się warsztaty Entia et Nomina V; więcej informacji tutaj

„Czas, prawda i modalność”, kierownik: dr Jacek Wawer. Grant NCN SONATA, 2021-2024. Więcej informacji tutaj

„Nietrafność epistemiczna a podstawowe problemy epistemologii formalnej”, kierownik: dr hab. Leszek Wroński. Grant NCN SONATA BIS, 2020-2023. Więcej informacji tutaj

„Ontologiczny i metodologiczny status symetrii w fizyce”, kierownik: Joanna Luc. Grant NCN PRELUDIUM, 2018-2021. Więcej informacji tutaj.

„Realne możliwości: czym są i jak są reprezentowane w fizyce?”, kierownik: prof. Tomasz Placek. Grant NCN OPUS, 2017-2022. Więcej informacji tutaj

„Czasoprzestrzenne historie - teoria i zastosowania”, kierownik: prof. Tomasz Placek. Grant NCN HARMONIA, 2017-2020. Więcej informacji tutaj

„Nietrafność epistemiczna a stopnie przekonań”, kierownik: dr hab. Leszek Wroński. Grant NCN SONATA, 2016-2018. Więcej informacji tutaj

„Modalności, Prawdopodobieństwo i Twierdzenia Bella: Perspektywa formalna”, kierownik: prof. Tomasz Placek. Program Mistrz finansowany ze środków Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, 2013-2015. 

„Probability, Causality and Determinism”, kierownik: dr Leszek Wroński. Realizowany w ramach Hungarian Academy of Sciences - Polish Academy of Sciences Joint Research Projects, 2014-2016.

„Rozgałęziający się czas a semantyka zdań o przygodnej przyszłości”, kierownik: Jacek Wawer. Grant PRELUDIUM, 2014-2016. Więcej informacji tutaj

Books

Wroński, L. (2018). In Good Form. Arguing for epistemic norms of credence. Wydawnictwo UJ.

Wroński, L. i Hofer-Szabó, G. (red.) (2017). Making it formally explicit: probability, causality and indeterminism, Springer, DOI: http://dx.doi.org/10.1007/978-3-319-55486-0.

Papers and book chapters

  1. Wawer, J. (2022). Tensed metaphysics and non-local grounding of truth. Disputatio. Numer specjalny dedykowany dyskusji książki "Nothing to come" autorstwa Fabrice'a Correii i Svena Rosenkranza. Przyjęty do druku.
  2. Belnap, N., Müller, T., & Placek, T. (2021). New foundations for branching space-times. Studia Logica, 109(2), 239–284. https://doi.org/10.1007/s11225-020-09905-2
  3. Placek, T. (2021). Past, present and future modally introduced. Synthese, 198(4), 3603–3624. https://doi.org/10.1007/s11229-019-02302-w
  4. Wawer, J. (2021). Ockhamism withouth Molinism. In A. Santelli (ed.) Ockhamism and Philosophy of Time. Springer. W druku.
  5. Wroński, L. (2021). Objective consequentialism and the plurality of chances. Synthese 198(12), https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs11229-020-02851-5
  6. Hofer-Szabó, G., Luc, J. i Placek, T. (2020). Modality in physics. Foundations of Physics; 0015-9018. R. 50, nr 6, s. 515-521. Odnośnik do publikacji: http://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/246363
  7. Luc, J. (2020). Quantumness of States and Unitary Operations. Foundations of Physics 50(11), pp. 1645-1685, DOI: 10.1007/s10701-020-00391-z.
  8. Luc, J. i Placek, T. (2020). Interpreting non-Hausdorff (generalized) manifolds in general relativity. Philosophy of Science; 0031-8248. R. 87, nr 1, s. 21-42. Odnośnik do publikacji: http://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/148962
  9. Placek, T. (2020). Is physics biased against real possibilities? W: New approaches to scientific realism. Red. Wenceslao J. Gonzalez. Berlin, s. 305-327.  Odnośnik do publikacji: http://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/246366
  10. Placek, T. (2020). On the modal aspects of causal sets. Foundations of Physics; 0015-9018. R. 50, nr 6, s. 600-620. Odnośnik do publikacji: http://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/246372
  11. Wawer, J. i Malpass, A. (2020). Back to the actual future. Synthese, 197:2193–2213. 
  12. Wawer, J. (2020). History relativism as extreme assessment relativism: A note on Prior’s Ockhamism. In P. Øhrstrom, P. Hasle, and D. Jakobsen (eds.) Themes from Prior. Aalborg University Press.
  13. Luc, J. (2019). Generalised manifolds as basic objects of General Relativity. Foundations of Physics 50(6), pp. 621-643. DOI: 10.1007/s10701-019-00292-w.
  14. Luc, J. (2019). Co mówi o prawach przyrody geneza tego pojęcia? Polemika z Ronaldem N. Gierem. Filozofia Nauki 27(3), pp. 103-116. DOI: 10.14394/filnau.2019.0020 
  15. Luc, J. (2019). Prawo czy forma? Francisa Bacona koncepcja prawidłowości w przyrodzie. Filozofia Nauki 27(1), pp. 95-120.  DOI: 10.14394/filnau.2019.0005
  16. Placek. T. (2019). Laplace’s demon tries on Aristotle’s cloak : on two approaches to determinism. Synthese; 0039-7857. R. 196, nr 1, s. 11-30. Odnośnik do publikacji: http://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/78050
  17. Luc, J. (2018). Teoria praw przyrody Armstronga wobec problemów identyfikacji i inferencji. Diametros 55, pp. 132-157.
  18. Müller, T. i Placek, T. (2018). Defining determinism. The British Journal for the Philosophy of Science; 0007-0882. R. 69, nr 1, s. 215-252. Odnośnik do publikacji: http://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/51610
  19. Wawer, J. (2018). Some problems with the Russellian open future. Acta Analytica, 33(4):413–425.
  20. Gömöri, M. i Placek, T. (2017). Small probability space formulation of Bell’s theorem. W: Making it formally explicit: probability, causality and indeterminism. Red. Gábor Hofer-Szabó, Leszek Wroński. Cham: Springer International Publishing, s. 109-127. 978-3-319-55486-0. Odnośnik do publikacji: http://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/51165
  21. Gyenis, B, i Wroński, L. (2017). Is it the principal principle that implies the principle of indifference? W: L. Wroński, G. Hofer-Szabó (red.), Making it formally explicit: probability, causality and indeterminism, DOI http://dx.doi.org/10.1007/978-3-319-55486-0_2
  22. Luc, J. (2017). Realność problemu zmiany. Polemika z Adamem Andrzejewskim. Filozofia Nauki 25(3), pp. 137-144.
  23. Luc, J. (2017). Prawa przyrody jako przedmioty teoretyczne? Krytyczna analiza pomysłu Michaela Tooleya. Filozofia Nauki 25(1), pp. 49-64.
  24. Wroński, L. i Godziszewski, M.T. (2017). Dutch books and nonclassical probability spaces. European Journal for Philosophy of Science 7(2), https://link.springer.com/article/10.1007/s13194-016-0158-9
  25. Wroński, L. i Godziszewski, M.T. (2017). The stubborn non-probabilist: "negation incoherence" and a new way to block the Dutch Book argument. W: A. Baltag , J. Seligman, T. Yamada (red.), Logic, Rationality, and Interaction: 6th International Workshop, LORI 2017, Sapporo, Japan, September 11-14, 2017, Proceedings, DOI http://dx.doi.org/10.1007/978-3-662-55665-8_18 
  26. Wroński, L., Placek, T. i Godziszewski , M. T. (2017). Separate common causes and EPR correlations: an "Almost No-Go" result. W: Making it formally explicit: probability, causality and indeterminism. Red. Gábor Hofer-Szabó, Leszek Wroński. Cham: Springer International Publishing, s. 85-107. 978-3-319-55486-0. Odnośnik do publikacji: http://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/42698

2021: Dr Joanna Luc otrzymała stypendium START Fundacji na rzecz Nauki Polskiej oraz została laureatką nagrody Prezesa Rady Ministrów za wyróżniającą się rozprawę doktorską.

VI 2018 – II 2019: Prof. Tomasz Placek był na stypendium wyjazdowym WSN FNP.

2017: Prof. Tomasz Placek otrzymał Nagrodę Polskiej Akademii Nauk, w sekcji nauk humanistycznych i społecznych, za analizę determinizmu i indeterminizmu; więcej informacji tutaj

IX 2015: Podczas 10. Polskiego Zjazdu Filozoficznego Wykład Inauguracyjny wygłosił prof. Jan Woleński, a Wykład Przeglądu Filozoficznego dr Leszek Wroński.

XII 2014: Nakładem wydawnictwa de Gruyter ukazała się książka dra Leszka Wrońskiego: Reichenbach's Paradise: Constructing the Realm of Probabilistic Common Causes. Książka jest nieodpłatnie dostępna na stronie wydawnictwa, patrz tutaj.

XII 2014: Jacek Wawer otrzymał Stypendium Ministra Nauki i Szkonicta Wyższego za wybitne osiągnięcia.

X 2014: Jacek Wawer otrzymał stypendium START Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.

V 2014: Prof. Tomasz Placek został wyróżniony „Laurem Jagiellońskim”.

2013: Prof. Jan Woleński został laureatem Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej; więcej informacji tutaj

Seminars

Seminars of Epistemology Unit take place on Wednesdays at 11:00 in room 39 and are transmitted via Zoom as well.

 

Enduring objects, events, and processes are typically listed as the main inhabitants of our world. A priority question then asks which of these categories is prior to the others. A minority view (Bergson, Whitehead, recently Simons and Dupre) points to processes as the fundamental category. This view faces a hard task to explain how objects emerge from processes. Developing on P. Simons’s analysis (1987, 2018), I will explicate the relation between processes and their phases, and discuss the concept of objects as precipitates of processes.

We consider classes of (possibly nonassociative) relation algebras defined by simple conditions, such as, for example, an abstract counterpart of forbidding monochromatic triangles. We callalgebras satisfying such conditions chromatic. Representability of chromatic algebras is the same as existence of edge colourings of complete graphs satisfying (i) translations of the abstract defining conditions of the algebras and (ii) a tiny amount of homogeneity. 

Qualitative representability is a weaker form of representability. For chromatic algebras it amounts to existence of edge colourings satisfying (i) above.   

We will survey representability and qualitative representability of chromatic algebras. Representability results are well known, qualitative representability results are new.

We show a surprising result concerning the relationship between the Principal Principle and its allegedly generalized form. Then, we formulate a few desiderata concerning chance-credence norms and argue that none of the norms widely discussed in the literature satisfies all of them. We suggest a minimally painful way out of the mess, involving the New Principle as proposed by Thau, Lewis and others in 1994.

Czy (ludzki) sprawca jest niezależny od przyrody, a jeśli tak, to w jaki sposób — to jedno z wielkich pytań filozofii.  W ostatnich dekadach ma ono swą odsłonę w podstawach mechaniki kwantowej: w argumencie Einsteina z EPR oraz dowodach twierdzenia Bella zakłada się niezależność wyboru ustawień pomiaru przez eksperymentatora od sytuacji fizycznej. Założenie to badano z różnych perspektyw (zob. np. “BIG Bell Test Collaboration”, Nature 2018) w ostatnich latach, ale dotąd nie zaproponowano jego ścisłej analizy (w odróżnieniu od pozostałych założeń twierdzenia Bella). Taką analizę proponuję w tym referacie.

Punktem wyjścia jest rozróżnienie między dwoma przypadkami indeterminizmu: (S) wywołanego przez sprawców (S) albo  będącego efektem wielu możliwych wyników  pomiaru (E). Zależność między S i E  definiuję  przy pomocy pojęcia modalnych korelacji (“modal funny business”).  Maszynerię tę stosuję do analizy twierdzeń o nieistnieniu modeli z ukrytymi parametrami dla eksperymentu GHZ. Pokażę, co to twierdzenie znaczy z perspektywy niezależności S-E: W modelu  bez parametrów ukrytych dla GHZ, S i E są niezależne; rozszerzenie tego modelu przez wprowadzenie parametrów ukrytych (kontekstualnych lub nie) czyni S i E zależnymi od siebie.   

Czy (ludzki) sprawca jest niezależny od przyrody, a jeśli tak, to w jaki sposób — to jedno z wielkich pytań filozofii.  W ostatnich dekadach ma ono swą odsłonę w podstawach mechaniki kwantowej: w argumencie Einsteina z EPR oraz dowodach twierdzenia Bella zakłada się niezależność wyboru ustawień pomiaru przez eksperymentatora od sytuacji fizycznej. Założenie to badano z różnych perspektyw (zob. np. “BIG Bell Test Collaboration”, Nature 2018) w ostatnich latach, ale dotąd nie zaproponowano jego ścisłej analizy (w odróżnieniu od pozostałych założeń twierdzenia Bella). Taką analizę proponuję w tym referacie.

Punktem wyjścia jest rozróżnienie między dwoma przypadkami indeterminizmu: (S) wywołanego przez sprawców (S) albo  będącego efektem wielu możliwych wyników  pomiaru (E). Zależność między S i E  definiuję  przy pomocy pojęcia modalnych korelacji (“modal funny business”).  Maszynerię tę stosuję do analizy twierdzeń o nieistnieniu modeli z ukrytymi parametrami dla eksperymentu GHZ. Pokażę, co to twierdzenie znaczy z perspektywy niezależności S-E: W modelu  bez parametrów ukrytych dla GHZ, S i E są niezależne; rozszerzenie tego modelu przez wprowadzenie parametrów ukrytych (kontekstualnych lub nie) czyni S i E zależnymi od siebie.   

Czy (ludzki) sprawca jest niezależny od przyrody, a jeśli tak, to w jaki sposób — to jedno z wielkich pytań filozofii.  W ostatnich dekadach ma ono swą odsłonę w podstawach mechaniki kwantowej: w argumencie Einsteina z EPR oraz dowodach twierdzenia Bella zakłada się niezależność wyboru ustawień pomiaru przez eksperymentatora od sytuacji fizycznej. Założenie to badano z różnych perspektyw (zob. np. “BIG Bell Test Collaboration”, Nature 2018) w ostatnich latach, ale dotąd nie zaproponowano jego ścisłej analizy (w odróżnieniu od pozostałych założeń twierdzenia Bella). Taką analizę proponuję w tym referacie.

Punktem wyjścia jest rozróżnienie między dwoma przypadkami indeterminizmu: (S) wywołanego przez sprawców (S) albo  będącego efektem wielu możliwych wyników  pomiaru (E). Zależność między S i E  definiuję  przy pomocy pojęcia modalnych korelacji (“modal funny business”).  Maszynerię tę stosuję do analizy twierdzeń o nieistnieniu modeli z ukrytymi parametrami dla eksperymentu GHZ. Pokażę, co to twierdzenie znaczy z perspektywy niezależności S-E: W modelu  bez parametrów ukrytych dla GHZ, S i E są niezależne; rozszerzenie tego modelu przez wprowadzenie parametrów ukrytych (kontekstualnych lub nie) czyni S i E zależnymi od siebie.   

Czy (ludzki) sprawca jest niezależny od przyrody, a jeśli tak, to w jaki sposób — to jedno z wielkich pytań filozofii.  W ostatnich dekadach ma ono swą odsłonę w podstawach mechaniki kwantowej: w argumencie Einsteina z EPR oraz dowodach twierdzenia Bella zakłada się niezależność wyboru ustawień pomiaru przez eksperymentatora od sytuacji fizycznej. Założenie to badano z różnych perspektyw (zob. np. “BIG Bell Test Collaboration”, Nature 2018) w ostatnich latach, ale dotąd nie zaproponowano jego ścisłej analizy (w odróżnieniu od pozostałych założeń twierdzenia Bella). Taką analizę proponuję w tym referacie.

Punktem wyjścia jest rozróżnienie między dwoma przypadkami indeterminizmu: (S) wywołanego przez sprawców (S) albo  będącego efektem wielu możliwych wyników  pomiaru (E). Zależność między S i E  definiuję  przy pomocy pojęcia modalnych korelacji (“modal funny business”).  Maszynerię tę stosuję do analizy twierdzeń o nieistnieniu modeli z ukrytymi parametrami dla eksperymentu GHZ. Pokażę, co to twierdzenie znaczy z perspektywy niezależności S-E: W modelu  bez parametrów ukrytych dla GHZ, S i E są niezależne; rozszerzenie tego modelu przez wprowadzenie parametrów ukrytych (kontekstualnych lub nie) czyni S i E zależnymi od siebie.