O mnie | Życiorys naukowy | Publikacje | Badania | Opieka naukowa | Dydaktyka | Varia | English

O mnie

Jestem entuzjastą filozofii, podobnie jak i idei Uniwersytetu jako instytucji badawczej, dydaktycznej i wychowawczej. Moimi Mistrzami są prof. Władysław Stróżewski, prof. Jan Woleński, prof. C.J.F. Williams. Jestem autorem licznych publikacji, redaktorem serii "Przewodniki po filozofii" i czasopisma Polish Journal of Philosophy, od paźdzernika 2017 do maja 2020 roku byłem pierwszym przewodniczącym Rady Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej, a od lutego 2019 prowadzę Szkołę Doktorską Nauk Humanistycznych UJ. Lubię muzykę Bacha, Mozarta i Chopina, ale też Queen, King Crimson i The Police. Kibicuję kolarzom szosowym (i piłkarzom oraz siatkarzom) i sam próbuję swych sił na bicyklu. Jestem amatorem fotografii (bez retuszu) i średniowiecznej historii Polski. Pochodzę ze Szczecinka, ale od lat mieszkam w Wieliczce. Powrót

Życiorys naukowy

Z Instytutem Filozofii UJ związany jestem od wstąpienia na Uniwersytet Jagielloński w roku 1994. W roku akademickim 1995/1996 studiowałem w University of Bristol pod opieką prof. C.J.F. Williamsa i dra Andrew Pyle'a. Egzamin magisterski złożyłem w 1997 roku (pracę magisterską napisałem pod kierunkiem prof. dra hab. Władysława Stróżewskiego).

Doktorat poświęcony transcendentale 'prawda' (tytuł rozprawy: Zagadnienie prawdy transcendentalnej) napisałem pod kierunkiem prof. dra hab. Władysława Stróżewskiego i obroniłem w roku 2002 (recenzenci: prof. dr hab. Jan Woleński i prof. dr hab. Antoni B. Stępień). W latach 2000-2002 przebywałem na studiach zagranicznych w University of Bristol (współpracowałem z drem Andrew Pylem) i Oxford University (Oriel College, studia pod opieką prof. Richarda Swinburne'a).

W październiku 2002 roku zostałem zatrudniony jako asystent, a w 2005 jako adiunkt Zakładu Ontologii Instytutu Filozofii UJ. W okresie do uzyskania stopnia naukowego doktora habilitowanego odbyłem szereg długo- i krótkoterminowych staży badawczych: University of Aberdeen (2004; w ramach programu Bednarowski Trust), Oxford University (2004, 2005, 2006, 2007, w ramach stypendium Fundacji z Brzezia Lanckorońskich), City University of New York, USA (2008-2009, post-doc w ramach programu Kolumb Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, 2011), University of Geneva (2010-2011, post-doc w ramach programu rządu Szwajcarii Sciex), Indiana University, USA (2013, umowa dwustronna UJ-Indiana University), Rutgers University, USA (2011, 2012, 2013, 2014, FNP oraz grant PKOL).

16.04.2015 Rada Wydziału Filozoficznego UJ nadała mi stopień naukowy doktora habilitowanego na podstawie monotematycznego cyklu publikacji pod tytułem Kryzys metafizyki i jego źródła. Studia metateoretyczne (recenzenci: prof. dr hab. Jan Woleński, prof. dr hab. Renata Ziemińska, dr hab. Mariusz Grygianiec).

W okresie od zakończenia studiów do uzyskania habilitacji byłem wielokrotnie nagradzany za pracę naukową i organizacyjną, m.in. przez JM Rektora UJ (stypendia z Funduszu S. Estreichera i Funduszu A. Krzyżanowskiego, nagroda rektorska za książkę Granice pojęciowe metafizyki, nagroda za pracę przy tworzeniu unikatowego kierunku studiów kognitywistyka w IF UJ), Fundację Nauki Polskiej (stypendium Start w latach 2003 i 2004, stypendium Kolumb w 2008, oraz publikacja książki Granice pojęciowe metafizyki w prestiżowej serii 'Monografie Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej. Seria Humanistyczna, 2006), a także Fundację Tygodnika Polityka w ramach programu Zostańcie z nami! (2007).

Opublikowałem i zredagowałem kilka książek (lista publikacji poniżej), kilkadziesiąt artykułów i recenzji. Jestem założycielem i redaktorem naczelnym czasopisma anglojęzycznego Polish Journal of Philosophy, zastępcą redaktora naczelnego Kwartalnika Filozoficznego i członkiem redakcji Forum Philosophicum. Współpracowałem lub stale współpracuję m.in. z czasopismami: Dialectica, European Journal for Philosophy of Religion, Principia, Studia z Kognitywistyki i Filozofii Umysłu. 

Wraz z drem Januszem Salamonem (Uniwersytet Karola w Pradze, New York University, Kampus w Pradze) redaguję serię "Przewodniki po filozofii", w ramach której ukazało się dotychczas siedem tomów.

Należę do Polskiego Towarzystwa Filozoficznego, Polskiego Towarzystwa Kognitywistycznego, Polskiego Towarzystwa Filozofii Religii, a także jestem zastępcą przewodniczącego Central European Society for Philosophy of Religion (byłem przewodniczącym w latach 2008-2011, 2012-2013).

Od roku 2008 współtworzyłem, najpierw z prof. Jerzym Perzanowskim, a po jego śmierci z prof. Józefem Bremerem, kognitywistykę na UJ, tak w wymiarze dydaktycznym, jak i naukowym.

Od października 2016 roku do końca września 2017 roku pracowałem w zespole MNiSW ds. utworzenia Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej, a od 30 października 2017 roku jestem przewodniczącym Rady Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej.

15 lutego 2019 JM Rektor UJ, prof. dr hab. n. med. Wojciech Nowak powołał mnie na dyrektora Szkoły Doktorskiej Nauk Humanistycznych UJ, a 16 lutego 2023 roku JM Rektor UJ, prof. dr hab. Jacek Popiel powołał mnie na drugą kadencję. Od 2018 roku kieruję elitarnym Jagiellonian Interdisciplinary PhD Programme, a od 2020 roku jestem członkiem zespołu kierującego programem strategicznym Inicjatywa Doskonałości Uniwersytet Jagielloński. Powrót

Publikacje

Pod tym linkiem znajduje się lista moich publikacji od 2002 roku, którą będę uaktualniał. Z czasem postaram się udostępnić większość z moich artykułów w postaci plików pdf. Do tego czasu zainteresowanych moimi tekstami proszę o zwracanie się do mnie w tej sprawie drogą elektroniczną. Google Scholar wskazuje w moim przypadku na indeks h = 4 (koniec 2022 roku). Powrót

Badania

Moje kompetencje filozoficzne zakorzenione są w znajomości tradycji filozoficznej, której reprezentantami są m.in. Platon, Arystoteles, św. Tomasz z Akwinu, I. Kant czy G.W.F. Hegel; w fenomenologii (opisowej, transcendentalnej i egzystencjalnej), która akcentuje filozoficzną doniosłość i wierność danym doświadczenia (w szerokim sensie); w metodologii filozofii analitycznej, która podkreśla wagę języka, gramatycznych i logicznych struktur za nim stojących, a także autonomię schematów pojęciowych.  

Dotychczas w sposób systematyczny zajmowałem się trzema zasadniczymi zagadnieniami:

1. Naturą i funkcją transcendentaliów - temu problemowi poświęciłem książkę Granice pojęciowe metafizyki (dwa wydania; drugie, zmienione - 2017). W publikacji tej rekonstruuję wywodzącą się od Platona i Arystotelesa, a usystematyzowaną w średniowieczu, teorię transcendentaliów (z logicznego punktu widzenia: pojęć ponadrodzajowych, natomiast z perspektywy metafizycznej: własności powszechnobytowych), by następnie rozważyć status transcendentaliów (nazywanych przeze mnie 'pojęciami granicznymi') za pomocą narzędzi współczesnej filozofii. W rozdziale o funkcji pojęć granicznych wysuwam hipotezę o pojęciach granicznych jako podstawowym uposażeniu umysłu, argumentując o ich niezbędności w dowolnym procesie mentalnym.

2. Przyczynami kryzysu metafizyki - to zagadnienie stanowi centralny problem wielu moich artykułów (zob. lista publikacji, szczególnie artykuły będące podstawą nadania stopnia naukowego doktora habilitowanego), w których zadaję pytanie o to, dlaczego metafizyka należy do niezwykle intensywnie i agresywnie atakowanych obszarów filozoficznego myślenia. Udzielam na nie kilku współbieżnych odpowiedzi. Przede wszystkim wskazuję na problematyczność schematów pojęciowych metafizyki (nieodniesieniowy status wyrażeń metafizycznych), następnie niekonceptualny charakter doświadczenia metafizycznego (brak możliwości wyczerpującego opisu treści doświadczeń metafizycznych), a wreszcie deflacyjność sądów metafizycznych (ich redukcję formalną i treściową do sądów o faktach i sądów o sądach o faktach).

3. Statusem treści mentalnej - tą kwestią zajmuję się w kilku artykułach, które zawierają rozważania w ramach dyskusji problemu istnienia treści niepojęciowej (ang. non-conceptual content debate). Stawiam w nich dwie zasadnicze hipotezy: Po pierwsze, że spór o istnienie treści niepojęciowej odbywa się w warunkach niewspółmierności ontologicznej, tzn. zwolennicy konceptualizmu definiują i traktują treść mentalną (mental content) jako abstrakcyjną i ogólną, podczas gdy ich przeciwnicy (nonkonceptualiści), by ich argumentacja miała sens, zmuszeni są traktować treść mentalną jako konkretną i indywidualną. Po drugie, że najczęściej wysuwany na rzecz konceptualizmu argument z demonstratywów zawiera dwie zwykle niewyodrębniane płaszczyzny, które wymagają ścisłego rozróżnienia, mianowicie płaszczyznę traktowania demonstratywów jako kognitywnego mechanizmu oddolnego (bottom-up strategy), a także płaszczyznę operowania demonstratywami jako narzędziami konceptualizacji treści doświadczenia percepcyjnego (top-down strategy).

Wszystkie trzy pola badawcze pozostają w sferze moich żywych zainteresowań i będą w następnych latach przedmiotem mniej lub bardziej intensywnej eksploracji. Zainteresowanych zapraszam do współpracy. Ponadto zacząłem zajmować się kolejnymi istotnymi z mojej perspektywy kwestiami:

1. Metafizyką naturalną. Analizując szereg argumentów, jakie wysuwane były przeciwko metafizyce, a także dzisiejszy stan metafizyki w obrębie filozofii angloamerykańskiej, interesującym tropem wydaje się pójście w kierunku myślenia naturalnego, odwołującego się do podstawowych kategorii pojęciowych, które nie uległy jeszcze wypracowaniu w zaawansowanych praktykach filozoficznych. Zainteresowanie tym polem badawczym bierze się z trzech podstawowych przesłanek: (1) doniosłości języka naturalnego; (2) determinacji kognitywnej (system poznawczy jest zorganizowany w odpowiedni sposób i to wymusza charakter naszej aktywności poznawczej, także w obrębie dociekań metafizycznych); oraz (3) ograniczonego dostępu poznawczego do zaawansowanych struktur eksplanacyjnych (teorii), jaki jest udziałem dojmującej większości podmiotów poznania. W tym kontekście 'metafizyka naturalna' byłaby pewną podstawową formułą preteoretyczną, dzięki której możliwe byłoby wyjaśnienie dostępnych powszechnie zjawisk, bez konieczności odwoływania się do zaawansowanych teorii naukowych. W roku akademickim 2014/2015 prowadziłem konwersatorium ‘Metafizyka naturalna', a od 2015/2016 będę prowadził seminarium 'Spór o naturę metafizyki'.

2. Naturą życia mentalnego. Nie ulega wątpliwości, że bez dokładnych badań nad statusem tego, co nazywamy zjawiskami mentalnymi (w szerokim sensie) trudno będzie zrozumieć szereg argumentów, które pojawiają się w takich debatach, jak np. tej o status streści niepojęciowej w percepcji. Jednocześnie wyniki badań nad statusem życia mentalnego powinny pozwolić zrozumieć granice redukcji metodologicznej i ontologicznej tego, co mentalne do tego, co niementalne (fizykalne czy biologiczne). Jak się wydaje, tego rodzaju podejście może w obiecujący sposób uporządkować szereg argumentów i podejść, a także otworzyć perspektywy badawcze dotyczące takich problemów, jak percepcja, reprezentacja, świadomość, samoświadomość czy intencjonalność. 

3. Rolą filozofii w kognitywistyce. Angażując się w pracę na przecięciu filozofii i kognitywistyki zauważam szereg trudności, tak teoretycznych, jak i metateoretycznych związanych z rolą filozofii w naukach o poznaniu. Podjęcie badań nad integralnością, statusem i funkcjonalną stroną dociekań filozoficznych wydaje mi się jednym z podstawowych zdań, jakie stoją przed filozofem interesującym się tak dynamicznie rozwijającą się dziedziną, jaką jest kognitywistyka, także w kontekście aspiracji tej dyscypliny do znaturalizowania szeregu problemów tradycyjnie przynależnych do filozofii. W jednym z ostatnich, niezwykle obszernych artykułów, pt. "Po co filozofia kognitywistyce? Preteorie, metateorie i translacje" (w: Metodologiczne i teoretyczne problemy kognitywistyki, red. J. Woleński & A. Dąbrowski, Kraków: Copernicus Press 2014, ss. 219-270) wskazuję na to, że filozofia ma do odegrania niepoślednią rolę, przede wszystkim w zakresie określania granic epistemicznych, z jakimi mamy do czynienia, gdy mówimy o podmiotach (agentach), następnie wymogu ekstensjonalności języka nauki (filozofia przygotowuje wstępną wersję ekstensjonalnego języka), jak również integrowania i interpretowania wyników badań kognitywistycznych, szczególnie z uwzględnieniem faktu, iż odnoszą się one w pierwszej kolejności do człowieka.

Bardzo serdecznie zapraszam Studentów mniej i bardziej zaawansowanych, którzy chcieliby współpracować w ramach wyszczególnionych obszarów zainteresowań i badań, do kontaktu, uczestnictwa w zajęciach, a także zapoznania się z moimi tekstami.

Szczególnie zapraszam osoby, które zainteresowane są przygotowaniem wniosku do programu MEiN "Perły Nauki" oraz przygotowaniem merytorycznym niezbędnym do starania się o przyjęcia do szkół doktorskich w Polsce i poza Polską. Powrót

Opieka naukowa

Wypromowani Doktorzy

1. Dr hab. Błażej Skrzypulec (2015), Status przedmiotu   percepcji wzrokowej w perspektywie nauk kognitywnych (recenzenci: prof. Piotr Francuz (KUL) i prof. Andrzej Klawiter (UAM))

Zatrudnienie: IFiS PAN, IF UJ, grant NCN.

2. Dr Leopold Hess (2016), Normativity and Second Nature. The Normative Constitution of the Thought and Action (recenzenci: prof. Martin Lenz (Groeningen University) i prof. Tadeusz Szubka (USz)). 

Zatrudnienie: IF UW, IF UJ, grant NCN.

3. Dr Stanisław Ruczaj (2018), Źródła wiary. O warunkach powstawania przekonań religijnych w perspektywie analitycznej filozofii religii, (recenzenci: prof. Piotr Gutowski (KUL) i prof. Dariusz Łukasiewicz (UKW)).

 Zatrudnienie: CM UJ, grant Fundacji Templetona.

4. Dr Paweł Zięba (2018), Experiential Pluralism in Epistemology and Philosophy of Perception, (recenzenci: prof. Mark Kalderon (UCL) i dr Craig French (University of Nottingham)). 

Zatrudnienie: IF UJ, grant NCN.

5. Dr Karol Lenart (2023), Metaphysics of Ersatzism about Possible Worlds (recenzenci: Dr. Michael De (Utrecht University), dr hab. Tadeusz Ciecierski, prof. UW (Uniwersytet Warszawski).

Opieka nad Doktorantami  

1. mgr Agnieszka Barszcz (SDNH)
2. mgr Marek Gurba
3. mgr Karol Kleczka
4. mgr Błażej Mzyk (SDNH)
5. mgr Artur Szachniewicz
6. mgr Adrianna Smurzyńska (wraz z dr hab. Arkadiuszem Gutem, prof UMK, Katedra Kognitywistyki UMK)
7. mgr Przemysław Zawadzki (wraz z dr hab. Aleksanderą Gruszką-Gosiewską, prof. UJ, Instytut Psychologii)

Magisteria

1. Mateusz Bąk
2. Grzegorz Blicharz
3. Jan Cieślak
4. Patryk Dziurosz-Serafinowicz
5. Ada Gał
6. Marek Gurba
7. Leopold Hess
8. Weronika Kałwak
9. Karol Kleczka
10. Olga Koehler
11. Karol Lenart
12. Dariusz Miękisz
13. Grzegorz Mirczak
14. Błażej Mzyk
15. Grzegorz J. Nalepa
16. Tomasz Piątek
17. Paweł Radźko
18. Stanisław Ruczaj
19. Błażej Skrzypulec
20. Adrianna Smurzyńska
21. Alicja Straszecka
22. Jędrzej Szlachetka
23. Jonasz Zańko

24. Przemysław Zawadzki (filozofia i kognitywistyka)

Licencjaty

1. Michał Ciesielka (filozofia)
2. Paloma Gołębiewska (kognitywistyka)
3. Jakub Kańtoch (filozofia)
4. Błażej Mzyk (filozofia)
5. Julia Olżańska (kognitywistyka)
6. Damian Radny (filozofia)
7. Tomasz Suchta (filozofia)
8. Iga Willmann (kognitywistyka)
9. Przemysław Zawadzki (filozofia)
10. Wiktoria Zielińska (filozofia)

Opieka nad Beneficjentami programu MNiSW "Diamentowy Grant":

1. mgr Jędrzej Grodniewicz wraz z mgr. Bartłomiejem Czajką (zakończona);
2. mgr Błażej Mzyk (trwa)
3. mgr Przemysław Zawadzki (trwa).

Praca indywidualna ze Studentami (tutoriale, licencjaty i magisteria)

1. lic. Maciej Dalkowski (magisterium, filozofia)
2. lic. Antoni Dettloff (tutorial, filozofia)
3. lic. Mikołaj Józefowicz (tutorial, filozofia)
4. Krzysztof Dudek (MISH)
5. lic. Jakub Kańtoch (magisterium, filozofia)
6. lic. Tymon Kukier (magisterium, filozofia)
7. mgr Damian Radny (tutorial, filozofia)
8. Nikola Zientara (licencjat, kognitywistyka). Powrót

Dydaktyka

Rok akademicki 2022/2023

Semestr jesienny: Ontologia I: Przegląd podstawowych stanowisk (na kierunku filozofia), Podstawy filozofii teoretycznej (na kierunku kognitywistyka), Spór o naturę metafizyki (seminarium całoroczne, w roku akademickim 2022/2023 przedmiotem seminarium są kontrowersje między kontynentalnym a analitycznym podejściem do podejmowania problemów metafizycznych).

Semestr wiosenny: Ontologia II: Istnienie, identyczność i uniwersalia (na kierunku filozofia), seminarium Metaphysics and Literature; Eksperymenty w filozofii (na kierunkach filozofia i kognitywistyka), Istota. Perspektywy badawcze (na kierunku: filozofia), Granice doświadczenia. Spór o naturę treści niepojęciowej w filozofii współczesnej (na kierunku: psychologia).

Strona w USOSweb. Powrót

Varia

Poniżej będę zaimieszczał informacje związane z moją aktywnością zawodową i pozazawodową, która ma znaczenia dla życia Uniwersytetu.

Materiały audiowizualne:

Rozmowa z prof. drem hab. Władysławem Stróżewskim dla portalu Academicon. Zainteresowanych zapraszam pod ten link. Polecam także rozmowy z innymi Nestorami polskiej filozofii, które zamieszczone są na tym kanale.

Film dokumentalny poświęcony Romanowi Ingardenowi zrealizowany przez znanego dokumentalistę Sławomira Koehlera  

Debata wokół wywiadu-rzeki z prof. Janem Woleńskim wydanej przez Wydawnictwo Copernicus Press.

Rozmowa z drem Pawłem Rojkiem, IF UJ, na temat ontologii i transcendentaliów.

Debata filozoficzna na Zamku Królewskim w Warszawie poświęcona Romanowi Ingardenowi.

Dyskusja zorganizowana przez Krakowski SWOR z okazji Roku Arystotelesa.

Debata pt. Kondycja polskiej filozofii chrześcijańskiej w XX i XXI wieku - jej szanse, wyzwania i zagrożenia.

Debata Relacje w dobie COVID-u w ramach Areopagu Uniwersytetów, Poznań, 6.12.2021  

Wykłady:

Wykład w Oxford University Ian Ramsey Center pt. Non-Conceptual Content and Religious Experience.

Wykład Niewspółmierność życia mentalnego wygłoszony w ramach konferencji Między empirią a teorią. Abp Józefowi Życińskiemu In Memoriam.

Teksty:

Rozmowa przeprowadzona przez Panów Piotra Kaszczyszyna i Pawła Grzegorczyka z Portalu Klub Jagielloński 24 - Część 1 i Część 2.

Artykuł w tygodniku Plus - Minus, dodatku do Rzeczpospolitej - Zmierzch akademickich bożyszcz?

Artykuł nad podstawie moich wypowiedzi dla portalu Nauka w Polsce - W Polsce nie przeszliśmy jeszcze do etapu prawdziwego życia akademickiego. 

Tekst popandemiczny dla Forum Akademickiego - Wyjaśnić i zrozumieć.

Rozmowa dla Forum Akademickiego na temat działań Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej - NAWA: Między marzeniem a rzeczywistością.

Tekst listu otwartego do Wspólnoty Wydziałów współpracujących ze Szkołą Doktorską Nauk Humanistycznych UJ.

Preprint tekstu (ukaże się w którymś z tygodników lub miesięczników opinii o zasięgu ogólnopolskim) napisanego wraz z mgrem Maciejem Wcisłą, Prezesem Towarzystwa Doktorantów UJ jako odpowiedź na dwa teksty opublikowane na portalu informacyjnym "Dwutygodnik" oraz w "Tygodniku Powszechnym" - Doktor? Upragnione dziecko akademii!

Preprint tekstu "O Akademię bać się nie musimy", który jest dyskusją z artykułem Marcina Kędzierskiego pt. "Król jest nagi! Obserwujemy właśnie zmierzch uniwersytetu", który ukazał się na portalu www.klubjagielloński.pl.

List otwarty po przerwaniu przez wiceministra (sekretarza stanu) Wojciecha Maksymowicza mojej kadencji jako Przewodniczącego Rady Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej.

JMMŻ | MO

Powrót